DOKA’ DA ( DOĞU KARADENİZ KALKINMA AJANSI) ARTVİN

http://www.doka.org.tr/TR/Bolgemiz/Artvin

Artvin Kalesi

NÜFUS:

 

8 ilçeye sahip olan Artvin’in nüfusu, 2017 Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi sonuçlarına göre 166.143 kişidir. Nüfusun 104.578 (%62,94) kişisi il ve ilçe merkezlerinde yaşarken, 61.565 (%37,06) kişisi belde ve köylerde yaşamaktadır. Nüfusun 83.524’ü (%50,3) erkek; geri kalan 82.619’u (%49.7) de kadın nüfusudur. Yine aynı sonuçlara göre, il merkezi nüfusu 26.329, ilin nüfus yoğunluğu ise km² başına 23 kişiyle Türkiye ortalamasının altındadır. Nüfus bakımından en büyük ilçeleri sırasıyla Merkez, Hopa, Arhavi ve Borçka’dır. Nüfus bakımından en küçük ilçesi Murgul’dur. Çalışma çağına yeni hazırlanan ve/veya yeni giriş yapan 15-24 yaş grubundaki nüfusun, toplam nüfusa oranı  %14,8 ile Türkiye genelinin biraz altında (%16,2) kalmaktadır. Yine de, bu oran işgücü arzı açısından önemli bir büyüklük olarak değerlendirilebilir. Artvin’de iş olanaklarının kısıtlı olduğu göz önüne alındığında, olası iş imkanları sağlandığında tersine göçün yaşanarak bu oranın artacağı söylenebilir.

 

 

İŞGÜCÜ:

 

2013 yılı verilerine göre Artvin’de işgücüne katılım oranı %50,7, istihdam oranı %47,1, işsizlik oranı ise %7,1’dir. (Türkiye ortalamaları sırasıyla %48,3 – %43,9 – %9) Bu rakamlar Türkiye ortalamasına göre olumludur. 2017 verilerine göre Artvin’de İŞKUR’a kayıtlı 7.176 işsiz bulunmakta, bunların %53,8’unu erkekler, %46,2’ini ise kadınlar oluşturmaktadır.Artvin İŞKUR Müdürlüğü’nün 2017 yılında yapmış olduğu İşgücü Piyasası Talep Araştırması sonuçlarına göre Artvin ilinde çalışanların önemli bir ağırlığı İnşaat ve İmalat sektörlerinde istihdam edilmektedir. İlde en fazla çalışanı olan sektör inşaat sektörüdür.  İnşaat sektörü %42,8’lik oranla ilk sırada yer almıştır.

 

 

SAĞLIK:

 

Artvin’de her ilçede ve il merkezinde birer hastane olacak şekilde 8 devlet hastanesi, toplum sağlığı merkezi, aile sağlığı merkezi, kanser kontrol birimi gibi belli başlı sağlık tesisleri bulunmaktadır. Artvin il genelinde özel hastane ve üniversite hastanesi bulunmadığı göz önüne alındığında ilde bu alanda yatırımların yapılabileceği görülmektedir. 2016 yılı TÜİK verilerine göre toplam yatak sayısı 346’dır. Her 1000 kişiye düşen hekim sayısı Artvin’de 1,42 iken Türkiye genelinde bu sayı 1,79 olarak gerçekleşmiştir.

 

 

EĞİTİM:

 

Artvin’de  2017 yılı TÜİK verilerine göre okuma yazma oranı  erkeklerde %98,96,  kadınlarda % 93,85 olup genelde ise %96,42’dir. İlde, yüksekokul,  lisans veya daha üst düzeyde mezuniyeti olan 20.915 kişi bulunmaktadır. 2018-2019 yılı Milli Eğitim İstatistiklerine göre Okul öncesi öğretim, ilköğretim ve ortaöğretimde okullaşma oranı Türkiye ortalamasının üzerindedir. Okul öncesi öğretim, ilköğretim ve ortaöğretimde derslik başına düşen öğrenci sayısı, Türkiye ortalamasından düşüktür; 2017-2018 öğretim yılı MEB İstatistiklerine göre Artvin’de ilkokul ve ortaokulda derslik başına düşen öğrenci sayısı 15 iken Türkiye’de bu sayı 24’tür. Ortaöğretimde ise bu rakamların sırasıyla 16’ya 21 olduğu görülmektedir ki Türkiye ortalamasına göre oldukça iyi seviyelerdedir, bu durum fiziki altyapı bakımından İl için olumlu bir yön ve önemli bir husustur. Artvin’de Okul Öncesi, İlköğretim, Genel Ortaöğretim ve Mesleki- Teknik Orta Öğretim eğitim kuruluşlarının toplam sayısı 232 olup, bu okullarda eğitim-öğretim gören öğrenci sayısı ise 25.996’dır. Ayrıca, ilde kalifiye iş gücünün artmasına katkı veren 9 Halk Eğitim Merkezi bulunmaktadır.  İlin devlet üniversitesi olan Çoruh Üniversitesi  2 Enstitü, 9 fakülte, 2 Yüksekokul, 7 Meslek Yüksekokulu olmak üzere 20 akademik birimden oluşmaktadır. 2017/2018 eğitim öğretim yılında, üniversitede  toplam akademisyen sayısı 514’ye ulaşmıştır.

 

 

SOSYAL VE KÜLTÜREL YAŞAM:

 

Artvin’de 2017 yılı TÜİK verilerine göre 2 tiyatro salonu, 3 sinema salonu, 8 kütüphane, 14 yerel gazete, 4 kültür merkezi, 6 gençlik merkezi ve 2 de alışveriş merkezi vardır. Artvin’de, özellikle Temmuz – Ağustos döneminde düzenlenen Festival ve Şenlikler, Artvinliler ile birlikte yerli ve yabancı turistlere, şölen yaşatmaktadır. Uluslararası düzeyde katılımların da olabildiği ve vilayetin desteği ve işbirliği ile ilgili belediyelerce organize edilen; Artvin Kafkasör Kültür ve Sanat Festivali, Arhavi Kültür ve Sanat Festivali ile Şavşat Sahara Pancarcı Festivali her yıl yoğun ilgi görmektedir. Başta Kafkasör Kültür ve Sanat Festivali olmak üzere bazı festivallerde boğa güreşleri yapılmaktadır ve ülke genelinde bilinmektedir.

 

 

YERALTI KAYNAKLARI:

 

İçerdiği polimetal maden yatakları ve zuhurları bakımından (bakır-kurşun-çinko-altın-gümüş) ülkemizin en önemli metalojenik kuşaklarından birini oluşturan ve Doğu Karadeniz Bölgesinde yer alan Artvin ili, metalik maden yatakları ve zuhurları bakımından oldukça zengindir. Doğu Karadeniz Metalojenik provensinin doğusunda yer alan Artvin ili metalik madenler açısından 1. derecede öneme sahiptir. MTA ve özel kuruluşların bugüne kadar Artvin sınırları içinde yapmış oldukları çeşitli jeoloji ve madencilik çalışmaları sonucunda kayda değer 44 adet bakır-kurşun-çinko, 1 adet demir, 17 adet manganez, 5 adet bakır-molibden ve 5 adet altın yatak ve zuhuru olmak üzere toplam 72 adet metalik maden yatak ve zuhuru belirlenmiştir. Artvin ili endüstriyel hammadde açısından önemli bir potansiyele sahip değildir. Sadece çimento ve kireç hammaddesi olarak kireçtaşı ile granit-mermer yatak ve zuhurları önemli rezervler oluştururlar.

 

 

TARIM VE HAYVANCILIK: 

 

Artvin’in toplam yüzölçümü 736.700 hektar olup, bunun %9’unu tarım arazisi, %15’ini çayır-mera, %57’sini orman arazisi ve %19’unu ise diğer araziler oluşturmaktadır. Buna göre Artvin’in yüzölçümünün %10’undan daha küçük bir alanda tarım yapılmaktadır. Artvin Gıda, Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü 2017 yılı verilerine göre; ilde 13.271 bitkisel üretim işletmesi, 18.090 hayvansal üretim işletmesi, 1092 arı işletmesi ve 43 adet su ürünleri işletmesi bulunmaktadır. Bitkisel ve hayvansal üretim yapan işletmelerin 8000’i her iki faaliyeti bir arada yapmaktadır. Artvin ilinde subtropik iklimden, karasal iklime kadar farklı özellikte iklim çeşitlerini aynı dönem içerisinde görmek mümkündür. Bu durum ilde çok çeşitli tarım ürünlerinin yetiştirilmesine olanak sağlamaktadır. Artvin, 2727 bitki türü ile Türkiye’nin bitki çeşitliliği yönünden en zengin ili olup bunlardan yaklaşık 198 adeti endemik olmak üzere 500 adeti nadirdir. Ayrıca Doğu Karadeniz illeri arasında orman arazisi yönünden en zengin il olan Artvin’de, zengin bitki çeşitliliği ve orman arazileri hem arıcılık faaliyetleri hem de odun dışı orman ürünlerinin yetiştirilmesi bakımından çok önemli bir fırsattır. Çay, fındık ve meyve yetiştiriciliği, arıcılık, balıkçılık, büyükbaş ve küçükbaş hayvan yetiştiriciliği başlıca tarım ve hayvancılık faaliyetleri arasında sıralanabilir. 2016 yılı TÜİK verilerine göre Türkiye’de çay üretiminin %11,5’i Artvin’de gerçekleştirilmektedir. Mısır, patates, yonca (yeşil), korunga, domates, fasulye, salatalık, elma, ceviz, kiraz, armut, erik, mandalina, çilek, Trabzon hurması, kivi ve zeytin diğer önemli tarım ürünleri arasında sıralanabilir ve yöre, birçok meyve çeşidinde Türkiye ortalamasının üzerinde bir verimliliğe sahiptir. Endüstrinin gelişmemiş olması nedeniyle Artvin, organik üretim için son derece uygun tarım arazilerine sahiptir. 2016 yılında gerçekleşen organik tarımsal üretim 3.138 ton olup çay, fındık ve mavi yemiş üretilmiştir. 2016 yılında Türkiye’deki organik fındık üretiminin %17’si Artvin ilinden karşılanmış olup organik fındık üretiminde Samsun, Ordu ve Zonguldak’tan sonra yer almaktadır. Dünyadaki en verimli üç arı ırkından biri olan Saf Kafkas Ana Arı Irkı’nın Gen Merkezi Artvin’in Borçka İlçesi’nde yer alan Camili Havzası’ndadır. Organik arıcılık ürünleri bakımından Artvin, 2016 yılında 39 ton üretimle Türkiye’de 2. sırada yer almış olup toplam organik bal üretiminin %12’si Artvin’den karşılanmıştır. Su ürünleri yetiştiriciliği açısından ise zengin yer altı ve yer üstü kaynaklarına sahip olan ilde barajların tamamlanmasıyla birlikte kafes yetiştiriciliği potansiyeli daha da artacaktır.

 

 

DIŞ TİCARET:

 

2017 yılında Artvin’de ihracat 52,06 milyon dolar, ithalat ise 35,32 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Artvin’in genel ihracatının %35,2’sini “Ana Metal Sanayi”, %14’ünü “Tarım ve Hayvancılık”, %13’ünü ise “Metalik Olmayan Diğer Mineral Ürünler” oluşturmaktadır. Artvin’in ithalatının %97’sini ise “Maden Kömürü, Linyit ve Turb” oluşturmaktadır.

 

 

LOJİSTİK:

 

Artvin ili konumu itibariyle, ana ulaşım bağlantılarına uzak bölgede yer almaktadır. Artvin’de karayolu ulaşımı çoğunlukla vadilerde ve akarsu güzergahlarında yer alan karayolları ile gerçekleştirilmektedir. Bu nedenle il sınırları içerisindeki karayolları, dar ve virajlı güzergahları takip etmek zorunda kalmaktadır. Artvin ilinin iki önemli karayolu bağlantısı bulunmaktadır. Bunlardan en yoğun kullanılanı, Hopa üzerinden Doğu Karadeniz’e uzanan kuzey ( Artvin-Hopa ) bağlantısı, diğeri de Erzurum üzerinden Doğu ve Güneydoğu Anadolu’ya uzanan güney ( Artvin-Erzurum ) bağlantısıdır. İlin karayolu ulaşım ağının büyük bir bölümü, Çoruh Havzası’nda uygulanan baraj projeleri dolayısıyla yeniden şekillenmektedir.Artvin’de hayata geçirilen önemli bir proje de Borçka ve Hopa ilçelerini birbirine bağlayan Cankurtaran Tüneli projesidir. Cankurtaran Tüneli’nin net uzunluğu 5.286 metre olup giriş çıkış yapısı ile birlikte 5.300 metreyi bulmaktadır. Bu uzunluğu ile ülkemizin en uzun tünellerinden biri olma özelliğine sahiptir, Avrupa ve Dünya’da da sayılı tüneller arasına girmiş bulunmaktadır. 2018 yılında açılan Cankurtaran Tüneli, mesafenin kısalması ve ulaşım masraflarının azalmasının yanı sıra daha güvenli bir ulaşım güzergâhı konumuna gelmiştir.

Sarp Sınır Kapısı Artvin sınırları içerisinde, Hopa ilçesine yaklaşık 15 km mesafede Türkiye’den Gürcistan’a geçişi sağlayan sınır kapımızdır. Son dönemde Türkiye’nin en büyük ticari partnerlerinden biri konumundaki Rusya’ya yapılan karayolu taşımalarının bir kısmı ve ayrıca dış ticarette önemi yadsınamayacak olan Gürcistan ve Azerbaycan ile ticaretin neredeyse tamamı bu kapıdan sağlanmaktadır. Sadece Türkiye ile değil Avrupa ile Asya arası ticarette de transit geçiş hizmeti sunan Sarp, sınır kapılarımız arasında yoğunluk bakımından 2. sırada yer almaktadır.

Hopaport Limanı Doğu Karadeniz’in doğu sınırında B.D.T. Gürcistan Cumhuriyeti hududu olan Sarp Sınır kapısına 15 km. mesafededir. Coğrafi konumu, kapasitesi, geniş hinterlandının yanı sıra yurtiçi ve yurtdışına olan bağlantı kolaylığının sağladığı avantajlarla, yalnız Türkiye’nin değil aynı zamanda Karadeniz’in ve Orta Asya’nın da en önemli limanlarından biri konumundadır.1997 yılında özelleştirilen Hopaport Limanı’nı işleten Park Denizcilik; yükleme, boşaltma, terminal, depolama, kılavuzluk, kurtarma ve tank terminali işletmeciliği ile ülke ekonomisine katkıda bulunmaya devam etmektedir. Hopaport Limanı bulunduğu coğrafi konumu ile Doğu Karadeniz’in dünyaya açılan kapısı olarak değerlendirilmektedir. Özelleştirme tarihi itibarı ile 2.000 m2 olan kapalı ambar sahasını 18.220 m2ye, 54.000 m2 olan açık ambar sahasını 102,462 m2’ye çıkartan Park Denizcilik, ilave olarak yüksek kapasiteli forklift, vinç, kantar, hizmet aracı ve liman makineleri ile yeni yatırımlar yapmıştır. Bu yatırımlar hizmet gereklerine göre her geçen gün artarak devam etmektedir. Ayrıca Akaryakıt Terminaline yapılan ilave yatırımlarla toplam 38.000 metreküp depolama kapasitesi ile dağıtım yapabilecek seviyeye ulaşmıştır.

TR90 Bölgesi’nde havayolu taşımacılığında Trabzon Uluslararası Havalimanı’na alternatif olarak kullanılan hava ulaşımı noktaları mevcuttur. Artvin ili, Trabzon Havalimanı’na 235 km’lik mesafede olduğundan 90 km mesafedeki Batum Uluslararası Havalimanı içerisinde bulunan Hopa Terminalini kullanarak vizesiz ve gümrüksüz olarak yurtiçi uçuşlarını gerçekleştirebilmektedir. Türkiye ve Gürcistan arasında yapılan bir anlaşmaya göre Türk vatandaşları Batum Havalimanı’ndan vize ve gümrük işlemleri gerektirmeksizin yurtiçi uçuşlarını gerçekleştirebilmektedir.

 

 

YATIRIM:

 

Artvin ilinin yatırım profili ve yatırım potansiyelini daha iyi anlayabilmek adına kamu ve özel sektör yatırımları olarak iki ana başlık altında incelemek doğru olacaktır. Kamu sektöründeki  Diğer Kamu Hizmetleri, Enerji, Konut, Eğitim, Ulaştırma yatırımları ve özel sektördeki Turizm ve Enerji Sektörü yatırımları toplam yatırımlar içinde büyük bir bölüm oluşturmaktadır. Tüm diğer sektörlerin gelişmesinde birinci derecede önemli ve gerekli olan diğer kamu hizmetleri başlığı altında harita,  içme suyu, tapu kadastro, sosyal altyapı, kanalizasyon,  belediye hizmetleri vb. yatırım kalemleri bulunmaktadır. İlde 2001-2018 yılları arasında, tüm yatırımlar için Ekonomi Bakanlığı’ndan 70 Yatırım Teşvik Belgesi alınmış olup, bu Teşvik Belgelerinin önemli bölümü  özellikle turizm sektörü başta olmak üzere hizmet ve enerji sektörleri yatırımları için alınmıştır. Bu dönemde Yatırım Teşvik Belgesi kapsamındaki yatırımların beklenen Sabit Yatırım Tutarı 2.847 milyon TL, istihdam ise 2.358 kişidir.

 

 

TURİZM:

 

Artvin, son yıllarda turizm alanında büyük ilerleme kaydetmiştir. Altyapı ve eğitim eksikliği gibi birtakım eksikliklerin giderilmesiyle de turizmde hak ettiği yere gelecektir. 2018 yılında yerli ve yabancı turistlerin Artvin genelindeki belediye ve işletme belgeli turizm tesislerine geliş sayısı 220.326 olup turistlerin toplam geceleme sayısı 324.251’dir. Ortalama olarak bir günlük geceleme bedeli (yeme/içme-ulaştırma) 25 $/kişi üzerinden hesap edilince, turizm sektörünün Artvin’de yılda 8.6 milyon $’lık bir hacme ulaştığı tahmin edilmektedir. Ayrıca 2018 yılı verilerine göre 1.026.871 vatandaş ve 2.394.035 yabancı olmak üzere toplamda 3.420.906 kişi Sarp Kara Hudut Kapısı’ndan giriş yapmıştır. 2017 yılı Eylül ayı itibarı ile Artvin’de 13 adet turizm işletme belgeli otel ve 106 adet mahalli belgeli otel bulunmaktadır. İl genelinde bulunan 119 konaklama tesisi, 4.815 yatak kapasitesi ile hizmet vermektedir.  Doğa Turizmi: Jeep Safari, Botanik Turizmi,  Kuş Gözlemciliği, Kamp ve Karavan Turizmi, Deniz Turizmi; Sportif Amaçlı Turizm:  Dağ ve Doğa Yürüyüşü, Atlı Doğa Yürüyüşü, Kano ve Nehir Kayağı, Av Turizmi; Kırsal Turizm: Tarım Turizmi, Yayla Turizmi, Çiftlik Turizmi, Festival ve Şenlik Turizmi; Kültür-Tarih Turizmi; Sağlık ( Kaplıca ) Turizmi gibi turizm türlerinin tamamı Artvin’de yapılabilmektedir. Alternatif turizmde alternatifsiz il konumundaki Artvin’i özel kılan çok çeşitli turizm değerleri bulunmaktadır: Camili Biyosfer Rezerv Alanı (Türkiye’nin ilk ve tek biyosfer rezerv alanı) ve Maral Şelalesi, Artvin Kafkasör Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişim Bölgesi, İşhan, Barhal ve Tekkale Kiliseleri, Arhavi Çifteköprü ve Mençuna Şelalesi, Ardanuç Cehennem Deresi Kanyonu, Yavuzköy ve Yüncüler Köyü, Hatila Vadisi Milli Parkı, Camili Efeler ve Gorgit Tabiatı Koruma Alanları, Çamburnu Tabiatı Koruma Alanı,  Çoruh Vadisi ve Meydancık Balıklı Yaban Hayatı Geliştirme Sahası, Sahara, Mersivan, Bilbilan ve Arsiyan Yaylaları, Papart Vadisi, Şavşat Karagöl ve Borçka Karagöl vb. Bu ve buna benzer değerlerden ve çok çeşitli turizm türlerinin yapılabildiği bir il olmasından dolayı Artvin’e gelen turist sayısı günden güne artmaktadır.

 

 

SANAYİ:

 

2018 yılı sonu itibariyle Artvin’de Sanayi Sicil Belgesine sahip yaklaşık 314 firma olup bu işletmelerde 3652 kişi istihdam edilmektedir. Bu firmaların 65’i il merkezinde, 58’i Arhavi’de, 24’ü Ardanuç’ta, 33’ü Borçka’da, 81’i Hopa’da, 13’ü Murgul’da, 28’i Şavşat’ta ve 26’sı Yusufeli’nde faaliyet göstermektedir. Artvin, sanayi işletme sayısı bakımından Karadeniz Bölgesi’ndeki 18 il arasında 15. sırada yer almaktadır. Firmaların  ağırlıklı olarak faaliyet gösterdiği sektörler sırasıyla Gıda Ürünleri İmalatı, Diğer Madencilik ve Taş Ocakçılığı, Ağaç ve Mantar Ürünleri ile Gıda Ürünleri İmalatıdır. İldeki  sanayide faaliyet gösteren firmaların yarısından fazlası mikro ölçekli işletmelerden oluşmaktadır.  Artvin’de 8 adet Küçük Sanayi Sitesi bulunmakta ve 1 adet küçük sanayi sitesi kuruluşu içinde çalışmalar devam etmektedir. Organize Sanayi Bölgesi kurulması için de protokol imzalanmış olup ilgili OSB, Arhavi’de “Artvin Arhavi Organize Sanayi Bölgesi” adıyla kurulacaktır.

 

 

BANKACILIK:

 

Artvin’de 34 şubesi ile 10 banka faaliyet göstermektedir. Şube başına müşteri sayısı 4.943’tür. 2017 yılında toplam mevduat miktarı 1,43 milyar TL iken, toplam kredi miktarı ise 1,71 milyar TL’dir. Kredi-mevduat oranı 2017 yılında Türkiye genelinde 1,20 iken, Artvin’de 1,19 olarak gerçekleşmiştir.

 

 

 

Nüfus	166.143 (2017)
Yıllık Nüfus Artış Hızı	‰ -11,52
Net Göç Hızı	‰ -14,09
İşsizlik Oranı	%7,1 (2013)
Medyan Yaş	38,2
Yüzölçümü	7.359 km²
Kentleşme Oranı	%60
Nüfus Yoğunluğu	22,55 insan/km2  (Nüfus yoğunluğu en az olan 4. il)
Koordinatlar	40° 35’- 41° 32’ kuzey enlemleri ve 41° 07’- 42° 00’ doğu boylamları arasında yer almaktadır
Saat Dilimi	GMT +2
Komşu İller ve Ülkeler	Rize, Erzurum, Ardahan, Gürcistan
Önemli İlçeler	Merkez (26.329), Hopa (20.576), Arhavi (16.652), Borçka   (10.807)
İklim	Kıyı kesimler yağışlı, iç kesimlerde yer yer Karasal ve   Akdeniz İklimi
Alan Kodu	+90 466
İnternet Ülke Alan Kodu	.tr
Yıllık İhracat	52.06 Milyon USD
Yıllık İthalat	35,32 Milyon USD
Ticaret ve Sanayi Odası Üye Sayısı	850
Önemli İhraç Ürünleri	Demir-çelik ana sanayi, Sebze, bahçe ve kültür bitkileri   ürünleri, Çimento, kireç ve alçı, Başka yerde   sınıflandırılmamış metal eşya, Plastik ürünleri, Mobilya
Önemli İthal Ürünleri	Maden kömürü, Kereste ve parke, Demir-çelik ana sanayi,   Mezbahacılık,
Önemli Tarımsal Ürünler	Çay, Fındık, Bal, Süt Ürünleri, Mısır, Patates, Yonca (yeşil),   Korunga, Domates, Fasulye, Salatalık, Elma, Ceviz, Kiraz,   Armut, Erik, Mandalina, Çilek, Trabzon Hurması, Kivi ve   Zeytin
Önemli Yeraltı Kaynakları	Bakır, Kurşun, Çinko, Demir, Manganez, Molibden, Altın